En Marea presenta 14 medidas para acabar coa estafa masiva no recibo da luz en España

Entre 2005 e 2016 o prezo da electricidade para o consumidor doméstico en España incrementouse nun 100 por cento cando na maioría de países da nosa contorna oscilo o incremento entre o 25 por cento e o 60 por cento.

“Queren facernos crer que as subas do prezo da electricidade son como a meteoroloxía posibles de prever, pero imposibles de remediar. O Ministro de Enerxía e Axenda Dixital do PP Sr. Nadal sinalou que estes períodos de volatilidade van ser máis frecuentes, é dicir que son como un fenómeno da natureza do que só cabe refuxiarse e resignarse.

Con todo esta volatilidade non é ningún fenómeno natural, ten beneficiarios e causas concretas, resultado de accións do goberno, tamén da inacción do goberno, que poden e deben reverterse” asegurou o deputado Francisco Casal. .A explicación atópase no marco lexislativo ditado polo BOE, con decretos que en moitas ocasións chegan xa escritos ao ministerio, que determina un mercado e unhas poxas extraordinariamente caras determinados por unha falta de control e xenerosidade do regulador, que volve cargar sobre os consumidores os custos dun sistema ineficaz e ineficiente, cunha situación de pobreza enerxética intolerable. “Que subidas de prezos prodúzanse en períodos de temperaturas especialmente frías,  orixina alarma social, pero o máis importante, aumenta o sufrimento dos millóns de galegos e españois que non poden quentar os seus fogares adecuadamente, vítimas da pobreza enerxética” denunciou Francisco Casal.

Entre as causas sinaladas polo grupo parlamentario de En Marea para a subida do recibo eléctrico destaca en primeiro lugar o poder de mercado dun reducido grupo de empresas como son Endesa, Iberdrola e Gas Natural Feinosa. Un poder de mercado que se traduce en que, segundo o informe anual das axencias de reguladores europeos ACER/CEER, as tres comercializadoras máis grandes de España controlan o 90 por cento do mercado doméstico. Estas pertencen ademais aos mesmos grupos de empresa que as tres produtoras que controlan máis do 60 por cento da xeración, segundo o Informe Anual de 2016 do Mercado maiorista da CNMC. É dicir cómpranse e véndense a enerxía a si mesmos.

A segunda causa, é o deseño do mercado maiorista de electricidade como un mercado marxinalista obrigatorio de facto, no que deben participar todos os días os produtores e comercializadores para vender ou adquirir respectivamente a súa enerxía. Mercado marxinalista quere dicir que o prezo das últimas vendas de enerxía para cubrir a demanda, as mais caras, marcan o prezo de toda a enerxía ofertada ese día, independentemente de que inicialmente fora ofertada a un prezo moi inferior. Un deseño que permite, a un reducido número de empresas exercer o seu poder de mercado para fixar o prezo marxinal de forma que tecnoloxías con custos de produción moi inferiores ao marxinal como a nuclear, a eólica e a hidráulica obteñan beneficios inxustificados, caídos do ceo. Un trámite no que empresas comercializadoras e produtoras do mesmo grupo empresarial intercambian números nas súas follas de cálculo, co único obxectivo de maximizar o seu beneficio.

Mentres que a porcentaxe de enerxía xestionada no Mercado Diario en Francia é só o 20 por cento e no Reino Unido do 14 por cento,  en España  o Mercado Diario xestiona máis do 80 por cento da enerxía.

A terceira causa é, o efecto conxunto do axuste, en 2014, do mercado Ibérico co resto de Europa, en cumprimento de diversos Regulamentos da Unión Europea, e a duplicación en 2015 da capacidade da interconexión con Francia.O resultado son  maiores intercambios de enerxía co resto da UE e menor control  sobre o fluxo de enerxía con Francia e polo tanto co resto da UE. Un fluxo que agora, dentro das limitacións físicas da interconexión, depende exclusivamente da diferenza de prezo entre o mercado francés e o mercado Ibérico.

As interconexións supoñen vantaxes para o sistema eléctrico español, como a posibilidade de importar enerxía máis barata ou exportar o exceso de produción eléctrica de orixe renovable. Pero tamén riscos, cando se expón, a través da interconexión, mais do 80% do mercado español, o que se poxa diariamente, á volatilidade puntual de prezos dos mercados europeos interconectados.

En Francia puntualmente o prezo marxinal pode subir a prezos moi altos, pero só afecta a unha parte moi pequena da enerxía vendida, a que se poxa diariamente. Por contra cando o prezo marxinal español vese afectado por esta subida, en Francia e no resto de Europa, afecta á maioría da enerxía poxada diariamente, o 80 por cento, o que fai que a factura para os consumidores dispárese.

En España a maiores hai que destacar que as grandes eléctricas duplican os beneficios das europeas entre 2013 e 2016. Parece ser que as eléctricas din de que os seus beneficios son insuficientes pero a realidade é que os beneficios das empresas españolas son os mais elevados de Europa en resultados respecto de facturación. Os resultados das grandes compañías eléctricas españolas foron, de media, do 8 por cento sobre a facturación, cando en Francia foi do 4 por cento, en Gran Bretaña do 1 por cento e en Alemaña do menos 4 por cento.

No caso español as compañías teñen unha dopaxe excepcional que se chama BOE e todas as decisións políticas plasmadas no mesmo que son as que condicionan o mercado eléctrico, decisións dos Gobernos do PP e do PSOE sempre favorables ás compañías do oligopolio e tremendamente prexudiciais para o peto dos cidadáns e para a competitividade das empresas. En definitiva unha gran parte dos beneficios destas empresas pagámolos todos os cidadáns e empresas sen ningunha xustificación de custos nin de mercado.

Para reverter esta situación En Marea propón unha modificación da lexislación do sector eléctrico e en concreto propón 14 medidas imprescindibles. Imos relatar algunhas das mais importantes:

1.- Excluír do Pool de poxas diarias a produción eólica, hidráulica, nuclear e parte da de carbón. Serían ofertadas ao mercado por contratos anuais ou plurianuais con prezos estables. A redución drástica da produción que acode ao mercado diario e intradiario suporía unha rebaixa de prezo moi considerable como sucede na maioría de paises europeos. Por outra banda a volatilidade dos prezos por situacións conxunturais, que sempre tiran do prezo para arriba pero case nunca para abaixo, limitaríase deforma moi importante.

2.- Eliminar a obrigación dos comercializadores de participar no Mercado Diario, para adquirir a totalidade da enerxía dos seus clientes, poñendo á súa disposición a posibilidade de contratar a prazo a prezos regulados a enerxía das centrais nucleares, e unha porcentaxe da hidráulica, a eólica e as centrais de carbón. Esta contratación a prazo tería a forma de vendas virtuais de enerxía, no modelo do Accés Régulé a l ́Electricité Nucléaire Historique (ARENH) de Francia, a través dunha entidade xestora que actuaría de intermediario entre Produtores e comercializadores, para romper os vínculos entre ambos. Por outra parte isto facilitaría o acceso ao mercado a comercializadores independentes en igualdade de condicións.

3.- Esixir a real separación, con empresas claramente diferenciadas en capital e estrutura, das actividades de produción, distribución e comercialización como marcan as directivas europeas. Desta maneira incrementaríase de forma real a competitividade entre empresas, reducindo a concentración do mercado en moi poucos grupos, o que seguro redundaría nunha redución de prezos, como por exemplo pasou co sector da telefonía.

4.- Toma do control de xestión da rede de distribución polo Estado, da mesma maneira que se fai co transporte. Unha vez tomado o control realizaríase unha exhaustiva auditoría de custos para determinar a remuneración xusta a este servizo.

5.- Centralizar no Operador do Sistema a xestión de toda a produción hidráulica e o bombeo. Dous recursos escasos pero críticos, para a integración das enerxías de orixe renovable de produción variable como a eólica e a solar e a seguridade do sistema. Uns recursos, que usan un patrimonio público como é a auga, e que deben utilizarse para funcións que incrementen o benestar social e non para a obtención de beneficios caídos do ceo. A centralización da xestión, na forma de vendas virtuais de enerxía, seria así un primeiro paso na recuperación para o público da explotación das centrais hidráulicas a medida que vaian expirando as súas concesións.

6.- Desenvolver regulamentariamente o Art. 24.4 e 24.5 da Lei 24/2013 do Sector Eléctrico creando as modalidades de contratación e sociedades xestoras que permitan a xestión da produción de orixe nuclear, hidráulico e de carbón e a súa posta a disposición dos comercializadores nos termos indicados na parte expositiva desta proposta.

7.- Derrogar o Artigo 9.3 do Real Decreto 2019/1997 e todas aquelas disposicións regulamentarias, que obstaculizan a Contratación Bilateral física, instando o Operador do Sistema Rede Eléctrica de España S.A.U. e ao Operador do Mercado Ibérico de Electricidade OMIE a presentar propostas de modificación de Procedementos de Operación e Regras de Funcionamento do Mercado que faciliten a participación da Contratación Bilateral física. Isto facilitaría a presencia en igualdade de oportunidades a comercializadoras alleas aos tres grandes grupos.

8.- Fomento da autoprodución e o autoconsumo. Supresión do chamado imposto ao sol.

9.- Incremento moi importante das poxas e as concesións de potencia para instalar produción renovable.
10.- Devolución polas eléctricas dos incentivos polos teóricos custos de transición á competencia, unha vez comprobado que esta transición moi ao contrario de retraer os seus resultados incrementounos de maneira formidable.

11.- Auditoría exhaustiva do Déficit de Tarifa. Analizar a súa lexitimidade e no seu caso esixir a súa devolución parcial ou total ás compañías eléctricas.

12.- Prohibición das portas xiratorias. Ningún político que tivese responsabilidades de goberno poderá formar parte dos cargos directivos ou Consellos de Administración de empresas eléctricas por un período de 10 anos.

13.- Cambiar o concepto e o gravame do Imposto sobre a electricidade, que actualmente se carga por igual a todos os consumidores. Substituílo por un Imposto sobre o consumo de electricidade que iría desde un gravame cero para as potencias contratadas e os consumos máis baixos e iríase incrementando en función de tramos de potencia e consumo. É o sistema maioritario en case todos os países europeos.

14.- Estudar unha baixada do IVE para as potencias e consumos establecidos como imprescindibles.